İyi yaşanmış bir hayatın tanımı çoğu kişiye göre değişebilir. Ben bu konuya üç yaklaşımın bütünlüğü ile bakmayı önemsiyorum. Başlangıcı Martin Seligman’ın Pozitif Psikoloji yaklaşımıyla temellendirdiği PERMA modeli ile yapmak isterim. Ona göre iyi yaşanmış bir hayatın, sadece mutlulukla ilgili olmadığını savunur. Beş temel unsurdan oluşur:
💛 1.Pozitif Duygu:
Günlük hayatta keyif, umut, şükran gibi duyguları fark etmek…
İyi oluşun yakıtı: Hissedebilmek.
🎯 2. Engagement – Bağlılık
Zamanın nasıl geçtiğini fark etmediğin o anlar var ya…
İşte orası senin alanın.
Akışta kalmak → Zihinsel güç.
🤝 3. İlişkiler
İyilik hâlinin yarısı ilişkilerde gizli.
Bağ kurdukça biz oluruz.
Destek → Denge → Dayanıklılık
🧭 4.Anlam
“Bunun bir anlamı olmalı” dediğin her yerde…
Senin değerlerin konuşur.
Anlam → Amaç → Yön
🏆 5. Başarı– Başarı
Kendin için koyduğun hedeflere ulaşmak…
Küçük zaferler → Büyük güven
Çabaların bir yere varıyor.
🌱
Seligman’a göre bu 5 unsur birlikte:
→ Gerçek iyilik hâlini oluşturur.
→ Sadece “iyi hissetmeyi” değil, iyi yaşamayı hedefler.
Ancak Seligman’ın modeli burada bitmez. Zamanla bu kuramı daha da genişleterek erdemli yaşama, karakter güçlerine ve felsefi iyi oluşa yönelir. Bu noktada filozof Alasdair MacIntyre ile yollar kesişir.
MacIntyre, modern dünyanın etik dağınıklığını sorgularken Aristoteles’ten ilham alarak “erdem” kavramını yeniden merkeze alır. Ona göre iyi yaşamak, sadece bireysel tatmin değil; ahlaki bütünlükle yaşanmış bir hayattır. Cesaret, sadakat, sabır, adalet, şefkat gibi erdemlerin günlük hayatta pratiğe dönüşmesiyle kişi “iyi bir yaşam” inşa eder.Camus’nün Sisyphos miti ise bu anlatıyı farklı bir yerden besler. Sisyphos her defasında kayayı zirveye taşır ve tekrar aşağı yuvarlanır. Görünürde anlamsız olan bu döngü, yaşamın kendisidir. Ama Camus, Sisyphos’un taşını bilinçli şekilde itmesini bir özgürlük ve başkaldırı biçimi olarak yorumlar. Yani hayatı değiştiremiyorsak bile ona yüklediğimiz anlamı değiştirebiliriz.
Tüm bu bakış açıları bize şunu söylüyor:
Sadece iyi hissetmeye çalışmak yerine,
iyi yaşamayı seçebiliriz.
Bunun yolu da erdemlerle şekillenen, anlamı olan ve zorluklara rağmen üretmeye devam eden bir hayattan geçiyor. Bazen “kendini iyi hissetmek” mümkün olmasa da “iyi bir insan olarak yaşamak” her zaman elimizdedir.
Sen taşını neden ittiğini biliyor musun?